INSTALACJE, ODLEGŁOŚCI, SPADKI, WYMIARY.
Wchodzimy do pustej łazienki. Są już wyprowadzone rury do instalacji wod.-kan. i przewody elektryczne. Układ jest wstępnie wymyślony przez branżystów i widać, co gdzie ma być. Często jest on bardzo dobry. Zdarza się jednak tak, że zaproponowany w projekcie budowalnym schemat funkcjonalny, nie do końca odpowiada Inwestorom i trzeba troszkę w łazience poprzestawiać. Czasem wystarczy troszkę pozmieniać i zaplanować od nowa, aby łazienka zyskała na ergonomii, funkcjonalności i urodzie.
Niestety coraz częściej bywa tak, że propozycja, jaka jest na projekcie od dewelopera, nie jest możliwa do zrealizowania. Wymiary się nie zgadzają i wrysowana schematycznie ceramika ma inne proporcje niż pomieszczenie. Na kartce wszystko pasuje, ale w rzeczywistości nic się nie mieści. Co wówczas? Jak wszystko dobrze rozplanować? Gdzie może być wanna, gdzie umywalka, a gdzie można będzie umieścić miskę wc? Jak sensownie rozplanować oświetlenie?
O oświetleniu i zagadnieniach dotyczących instalacji elektrycznej są już wpisy w tutaj i tutaj . Odsyłam więc do tych wpisów. O tym, jak poprawnie dopasować się do istniejącej instalacji wodno – kanalizacyjna, jest poniżej. A o ergonomii w łazience przeczytasz tutaj.
Aby dobrze zrozumieć, dlaczego niektóre zmiany w łazience są niemożliwe, zacznę od samych podstaw. Od instalacji wodnej, kanalizacyjnej, poprzez wszelkie odległości pomiędzy wyposażeniem, aż po syfony.
DOPROWADZENIE WODY
Wodę w łazience można rozprowadzić stosunkowo łatwo. Rury, którymi płynie woda, mają małą średnicę, mniejszą niż 20 mm, więc ich rozprowadzenie nie jest problemem. Układa się je w bruzdach, które potem pokrywa się tynkiem. Odcinki poziome należy poprowadzić tak, że rura do wody ciepłej jest poniżej rury do wody zimnej, a obie rury poniżej instalacji elektrycznej. W odcinkach pionowych rura do ciepłej wody jest na lewo od rury do ziemnej wody. Taki układ pozwala na prawidłowe podłączenie baterii i nie będzie problemów, gdy kiedyś coś trzeba będzie wymienić. Rury wykonuje się ze stali, tworzywa sztucznego ( polietylen, polipropylen lub polibutylen) lub z miedzi.
Tradycyjne rury stalowe mają dużo zalet. Są wytrzymałe, odporne na temperaturę i dzięki temu mają małą rozszerzalność pod wpływem ciepła. Mają także bardzo dobrą cenę. Jednak ze względu na wady – stosuje się je coraz rzadziej. Przede wszystkim, pod wpływem wody wodociągowej uzdatnianej chemicznie, bardzo szybko korodują. Pokrywają się wówczas kamieniem i zaleca się ich wymianę co 7-10 lat. Ponadto są ciężkie i szybko tracą ciepło. Aby użyć rur stalowych do wody użytkowej, powinna to być rura stalowa ocynkowana.
Rury z tworzywa (polietylenu, polipropylenu, polibutylenu) są najbardziej popularne. Są lżejsze, łatwe do transportu, proste w łączeniu ( zgrzewanie). Nadają się także do samodzielnego montażu. Ponadto nie występuje w nich korozja ani kamień kotłowy. Nie przenoszą drgań, tłumią szumy i są obojętnie chemicznie. Wadą ich jest to, że przez ścianki przenika tlen, który szkodzi elementom metalowym instalacji. Aby więc dobrze spełniały swoją rolę powinny mieć wkładkę z aluminium lub włókna szklanego. Wkładka zabezpiecza także przed odkształceniem i wydłużeniem pod wpływem ciepła. Wadą ich jest to, że są dość grube i wymagają większych bruzd w ścianach.
Rurki miedziane ( miękkie, półtwarde lub twarde ) są lżejsze do stali, a przy tym bardzo trwałe. Są odporne na zmienną temperaturę, wysokie ciśnienie i promieniowanie UV. Rury mogą mieć małą średnicę, dzięki czemu oszczędza się miejsce i materiał. Są gładkie w środku, a przez to są odporne na tworzenie się osadów. Mają także właściwości bakteriostatyczne i nie osadza się w nich kamień ani mikroorganizmy. Ale…miedź koroduje. Szczególnie gdy woda jest miękka lub gdy w instalację wbudowane są baterie lub urządzenia ze stali ocynkowanej lub aluminium. Dlatego nie zaleca się układania instalacji miedzianej na obszarach, gdzie jest miękka woda, czyli np. w górach.
ODPROWADZENIE
A jak wygląda instalacja kanalizacyjna do odprowadzania zużytej wody i nieczystości? Przede wszystkim musi być tak zaplanowana i wykonana, by jej działania nie było w domu widać, słychać ani czuć. Musi być szczelna, cicha i bezzapachowa. Na potrzeby tego artykułu omówię tylko fragment instalacji kanalizacyjnej. Ten, z którym mamy do czynienia w gotowym wnętrzu. Czyli jest już wykonany pion kanalizacyjny w konkretnym miejscu oraz doprowadzone do niego pozostałe rury z instalacji.
Materiał z jakiego wykonuje się instalacje kanalizacyjne to najczęściej tworzywo sztuczne. Z tych samych powodów, z jakich jest ono wybierane przy układaniu instalacji wodnej. Rury z tworzyw są odporne chemicznie, wytrzymałe na uszkodzenia mechaniczne oraz mają niski współczynnik rozszerzalności cieplnej. Czasem spotyka się jeszcze rury żeliwne. Mają dużo zalet – żeliwo nie pali się i jest nietoksyczne. Wytrzymuje bardzo wysoką (do 100°C) temperaturę ścieków i dobrze tłumi odgłosy powstające podczas ich przepływu w rurach. Ale ze względu na ciężar są one coraz rzadziej stosowane. Podobnie jak rury kamionkowe lub betonowe. Tych w instalacjach wewnętrznych raczej nie spotkamy.
Rury z tworzyw czy miedzi pozwalają na korekty w ich ułożeniu. I bardzo dobrze, bo dzięki temu w zasadzie w każdej łazienki można przeprowadzić zmiany ( jeśli są one konieczne).
Ale nie każda zmiana będzie możliwa do przeprowadzenia.
WAŻNE WYMIARY
Co można, a czego nie uda się zmienić w łazience? O czym należy pamiętać, aby poprawnie zaprojektować zmiany? Co przede wszystkim trzeba brać pod uwagę?
Najważniejsze to:
– odległość od pionu
– wielkość spadków
– średnica rur
– syfony w brodziku
1. ODLEGŁOŚĆ OD PIONU KANALIZACYJNEGO
Pion to główna rura, do której odprowadzane są wszystkie ścieki z łazienki. Może być umieszczony razem z innymi instalacjami w szachcie i zabudowany. Czasem jest niezabudowana i wówczas łatwiej ocenić, czy można ingerować w jej strukturę. W obu przypadkach pion to rura o średnicy 100 mm na całej długości. Pion może mieć mniejszą średnicę, min. 70 mm, ale tylko wówczas, gdy nie jest do niego podłączona miska ustępowa. Od tego, gdzie mieści się pion zależy rozplanowanie pozostałego wyposażenia w łazience.
Najbliżej pionu musi znaleźć się miska wc. Tutaj odległość maksymalna to 100 cm. Taka odległość zapewnia odpowiedni spadek i wszelkie nieczystości bez trudu spłyną do kanalizacji. W przypadku, gdy nie ma możliwość, aby miska wc była w takiej odległości od pionu, można zastosować mieszacz do rozdrabniania. Należy także pamiętać o tym, aby nie podłączać innych rur kanalizacyjnych do odpływu z miski wc.
Odpływ do wanny powinien znaleźć się nie dalej niż 200 cm od pionu.
Umywalka, pralka, brodzik – odległość nie dalej niż 300 cm. Ale tylko wówczas, gdy podejście jest do jednego wyposażenia.
W przypadku, gdy potrzebna jest większa odległość wówczas na podejściu należy zainstalować dodatkową wentylację oraz rewizję (kształtkę z klapką umożliwiającą dostęp do wnętrza przewodu, na przykład w celu usunięcia zatoru). W przeciwnym razie, podczas korzystania z urządzeń sanitarnych znajdujących się bliżej pionu, może dochodzić do wysysania wody z syfonu urządzenia sanitarnego znajdującego się na końcu podejścia. W podejściach niewiele dłuższych niż 300 cm wystarczy na końcu zamontować syfon z zaworem napowietrzającym lub sam zawór napowietrzający.
2. SPADKI
Wielkość spadków zapewnia odpowiednią szybkość odpływu nieczystości. Jest to ważne, bo przy zbyt małym spadku woda nie spływa dobrze i razem z osadami, gromadzi się w rurach. Z czasem takie rury zatykają się. Gdy spadek jest zbyt duży wówczas cała woda, także z syfonów, wypływa do kanalizacji. Przez to nie ma bariery przed zapachami i po prostu w takiej łazience niezbyt ładnie pachnie. Jakie więc powinny być takie spadki? Oczywiście spadek jest zawsze w kierunku rury głównej, czyli pionu. Minimalny spadek dla rur o średnicy ok. 110 mm to 2 – 3%, czyli 2-3 cm na każdy metr bieżący przewodu kanalizacyjnego. Gdy rura ma średnicę ok 160 mm wówczas spadek może być mniejszy, czyli 1,5 %. Spadek maksymalny dla każdej rury to 15% . Nie powinno się układać przewodów ze spadkiem większym niż 15%.
3. ŚREDNICA RUR
Średnica rur zależy od rodzaju ceramiki sanitarnej. Największa będzie przy misce wc, a najmniejsza będzie średnica rury doprowadzającej wodę do umywalki. Zazwyczaj w łazience są dwa przekroje – 50 mm oraz 100 mm. Poniżej podaję jeszcze inne średnice, aby można było przewidzieć, czy bruzda pod daną rurę będzie możliwa do wykonana w ścianie, którą mamy do dyspozycji.
– 40 mm dla niewielkich umywalek;
– 50 mm dla standardowych umywalek, zlewozmywaków, brodzików, bidetów, wanien, pisuarów;
– 70 mm dla zespołu umywalek lub brodzików;
– 100 mm dla misek ustępowych.
Podstawową zasadą, którą należy kierować się podczas doboru średnicy przewodów jest to, aby średnica podejścia nie była mniejsza od średnicy wylotu z przyboru sanitarnego.
4. SYFONY
Do wanny, czy do umywalki syfony są raczej proste i oprócz różnorodnego wyglądu nie różnią się od siebie zasadniczo. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku syfonów, jakie można zastosować w kabinie. Zasada działania jest taka sama. Różne są wymiary, a co za tym idzie, możliwość zastosowania i konieczność użycia odpowiedniego brodzika.
Najwięcej pytań i wątpliwości pojawia się, gdy chcemy zastosować odpływ liniowy, który jest ukryty w posadzce. Odpływ liniowy jest bardzo fajnym rozwiązaniem m.in. do małych łazienek. Jednolita powierzchnia podłogi, bez brodzika, optycznie powiększa przestrzeń. Jak tylko jest możliwość zastosowania takiego odpływu – bardzo polecam to rozwiązanie. Ale – trzeba się upewnić, że można wkuć się w posadzkę na głębokość minimum 70 mm. Najczęściej potrzeba ok. 100 mm, aby nóżki i syfon, który jest w odpływie, zmieścił się w posadzce. Zmieścić się musi także rura odpływowa.
Oprócz syfonu w odpływie liniowym, w kabinach stosuje się syfony ukryte w brodziku. Tutaj znaczenie ma wysokość samego brodzika. Bardzo popularne są brodziki płytkie, które niewiele wystają ponad posadzę. Najczęściej mają one wysokość 4 – 5 cm. Syfon do takiego brodzika, oraz rurę odpływową, także umieszcza się w posadzce. Często same rury są już tak poprowadzone i do przygotowania będzie tylko miejsce na syfon. Przy zastosowaniu syfonów typu slim, wystarczy przygotować bruzdę pod syfon o głębokości 5 cm.
W tradycyjnych brodzikach, w ogóle nic nie trzeba kuć i przerabiać pod syfon, ponieważ mieści się on w całości pod brodzikiem. Wysokie brodziki są ciekawym rozwiązaniem, gdy nie ma możliwości zastosowania wanny, a są w rodzinie małe dzieci. Kąpiel w głębokim brodziku jest naprawdę super. Ale w takim bardzo głębokim, ok. 40 cm.
Dużo jest istotnych elementów w łazience, o których należy pamiętać. Woda, kanalizacja, prąd, etc. Wszystko trzeba uwzględnić na niezbyt okazałej czasem powierzchni. Nie zapominając przy tym o wyglądzie i estetyce, o którą zawsze chodzi najbardziej.
Nic dziwnego, że projekty łazienek są najczęściej zlecanymi projektami.
Więcej o instalacjach w łazience dowiesz w super technicznym kursie o projektowaniu łazienek.
opracowanie: Wioleta Wójciak