O strefach w łazience mówi się w różnych kontekstach, np. rozmieszczenia wyposażenia ( strefa kąpielowa, strefa umywalkowa, strefa toaletowa), czy rozplanowania oświetlenia ( strefa światła ogólnego czy światła miejscowego). Przede wszystkim jednak, o strefach mówimy w kontekście ułożenia instalacji elektrycznej. Wówczas strefy te określa się mianem stref wilgoci lub inaczej stref ochronnych. Wskazują one obszary ważne przy montażu takich urządzeń elektrycznych w łazienkach jak oprawy czy gniazda. Ważne ze względu na zachowanie maksymalnego bezpieczeństwa przy kontakcie wody i wilgoci z energią elektryczną. Każda, nawet bardzo wyszukana lampa w łazience musi przede wszystkim być bezpieczna. Odpowiedzialny i świadomy projektant powinien zadbać nie tylko o interesujący wygląd projektowanego pomieszczenia.Powinien też pamiętać o tym, aby proponowane rozwiązania nie były zagrożeniem dla zdrowia i życia przyszłych użytkowników.
Szczegółowo poszczególne strefy opisuje polska norma PN-IEC 60364 „Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych”.
Wg normy PN-IEC 60364 wyróżniamy 4 strefy ochronne: od 0 do III.
Każda część łazienki, w zależności od poziomu wilgoci, jaka w niej zazwyczaj panuje, ma swoje oznaczenie.
STREFA 0
Przestrzeń wewnątrz wanny lub brodzika (basenu natryskowego).
Jest to przestrzeń o wysokiej wilgotność i możliwości zalania wodą. Urządzenia elektryczne, które tutaj się znajdują, powinny mieć stopień szczelności obudowy nie mniejszy niż IP X7. ( więcej o klasach szczelności można przeczytać tutaj ). Powinny także być zasilane napięciem do 12 V. Taki stopień szczelności mają np. dysze urządzeń do hydromasażu, lampy w basenach, czy lampy podświetlające elewacje budynków lub lampy montowane w płycie chodników.
STREFA I
Przestrzeń nad wanną lub brodzikiem do wysokości 2,25 m od poziomu podłogi.
Sprzęt i osprzęt powinny mieć stopień szczelności obudowy nie mniejszy niż IP X5. Tutaj także wszelkie urządzenia, jeśli są umieszczone, muszą być niskonapięciowe, czyli maks.12V. Często w tej strefie umieszcza się taśmy LED zasilane prądem 12 V. Transformatory do takiego podświetlenia muszą znaleźć się już w strefie III.
STREFA II
Przestrzeń o szerokości 60 cm ( od granicy strefy I ) do wysokości 2,5 m od poziomu podłogi.
Znajdujący się w tej strefie sprzęt i osprzęt powinny mięć stopień szczelności obudowy nie mniejszy niż IP X4, np. podgrzewacz wody IP 24 zainstalowany na stałe ( gniazdo lub puszka w strefie 3), oprawy oświetleniowe w II klasie ochronności ( wyłącznik w strefie III). Dopuszczalne jest tutaj zamontowanie specjalnego gniazda z transformatorem separacyjnym do golarek ( u nas raczej nie spotykane).
Reasumując w strefach 0-II nie wolno montować gniazd, łączników oświetleniowych, puszek łączeniowych itp. Inne urządzenia, jeśli są, muszą być zamontowane na stałe. Łączniki i gniazda oraz zasilane z nich urządzenia, np. pralki, muszą znaleźć się poza strefą II. W strefach 0-II można montować lampy, ale musza mieć odpowiednią szczelność oraz być zasilane niskim napięciem ( transformatory muszą znaleźć się poza tymi strefami).
STREFA III
przestrzeń o szerokości 2,4 m (od granicy strefy II) do wysokości 2,25 m od poziomu podłogi.
Tutaj nie ma dużej wilgoci, stąd też mniejsze są wymagania. Sprzęt i osprzęt w strefie 3 powinny mieć stopień szczelności obudowy nie mniejszy niż IP X1 ( a w strefie 3 w łazienkach publicznych minimum IPX5), np. podgrzewacz wody zainstalowany na stałe, pralka, grzejnik ścienny IP24, oprawy oświetleniowe w II klasie ochronności, wyłączniki oświetlenia, gniazda wtyczkowe z bolcem, IP44.
Miejsca poza w.w. strefami nie wymagają specjalnej ochrony i można tutaj montować wszystko.
Szczegółowo strefy wilgoci w łazience są omówione w bardzo technicznym kursie o projektowaniu łazienek.
opracowanie: Wioleta Wójciak
